Ana Sayfa / Kanunlar / İş Kanunu / İşçi, Memur ve Emekli Maaşlarına Gelen Haciz

İşçi, Memur ve Emekli Maaşlarına Gelen Haciz

2184857 sayılı iş kanunumuzun 32. maddesi ücret ve ücretin ödenmesi şeklini: “Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır” diyerek  tanımlanmıştır. Aynı maddenin devamında

  • Çalıştırdığı işçilerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını özel olarak açılan banka hesapları vasıtasıyla ödeme zorunluluğuna tabi tutulan işverenler veya üçüncü kişiler, işçilerinin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaklarını özel olarak açılan banka hesapları dışında ödeyemezler.
  • Ücret en geç ayda bir ödenir.
  • İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir haftaya kadar indirilebilir.
  • İş sözleşmelerinin sona ermesinde “işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur” denilerek ücretin ödenme şekli belirlenmiştir.

4857 sayılı iş kanunumuzun 35. maddesinde ise ücretin saklı kısmı bölümünde işçinin ücretinden banka hesabına yatan veya kendisine ödenen kısmın ne kadarının haczedilebileceğini

İşçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Şeklinde tanımlanmış devamında ise ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hâkim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dâhil değildir.” tanımlaması ile de hâkim takdiri ile bu haciz rakamının değiştirilebileceği açıklanmıştır. “Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır.” cümlesi ile de nafaka alacakları da hacizden korunmuştur.

İş yasamızın bu maddesinden maaşın yani  işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez cümlesi ile ne kadarının haczedilebileceğini tanımlamış olmasına rağmen işçinin maaş hesabına yatan fazla mesai gibi maaşa eklenen ödemeler ve kıdem tazminatı gibi ödemeler hakkında bir bilgi görmemekteyiz.

Fakat ikramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini engelleyen bir yasa hükmü yoktur. 6772 Sayılı Kanunun 4. maddesinde ise ( fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin ) haczedilemeyeceği belirlenmiştir. Bu durumda, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi ödentilerin ücretten sayılacağına dair bir hüküm bulunmadığından tamamı nemanın ve toplu iş sözleşmesi farkı ile ikramiyenin ise en fazla haczi mümkündür.

Bu konuda yüksek yargı kararlarına bakacak olursak;

T.C.Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 27.12.2004 tarihli 2004/22540 esas 2004/26972 nolu kararında işçinin ücretinin haczi tanımlanırken  ( Dörtte Birinden Fazlasının Haczedilemeyeceği, İşçinin Kıdem ve İhbar Tazminatının Tamamının Haczedilebileceği)  yönünde karar vermiştir.

Yine Yüksek Mahkeme Yargıtay uygulamaların da emekli maaşlarına gelen haciz konusunda da bir açıklama görmekteyiz. Bu kararlarda emekli maaşı kesilen kişi eğer takipten sonra muvafakat vermemişse, haczin kaldırılmasını ve kesilen paraların iadesini isteyebileceği hüküm altına alındığını görmekteyiz. Bu konuda yine Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2002/1508 esas, 2002/5286 numaralı kararında “SSK kanunu gereğince bağlanacak gelir veya aylıklar ve sağlanacak yardımlar nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemeyeceği gibi, bu mal ve hakların haciz olunabileceğine dair önceden yapılan anlaşmalar geçerli olmayacağı belirtilerek rıza yen haczinde aslında geçersiz olabileceği vurgulanmıştır.

Memur emeklilerinde durum nasıl ?

5434 sayılı kanuna tabi olan memur emeklileri, 5510 Sayılı Kanun’ un 1, 2 ve 4. maddelerine göre 5510 sayılı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının a, b, c bentleri kapsamında sigortalı olarak kabul edileceği belirtilmiştir.

Yine 5510 Sayılı Kanun’ un 104. maddesinde, 5434 sayılı kanunda yer alan emeklilik, vazife, sosyal sigorta hakları, yardımlarına yapılan atıfların 5510 Sayılı Kanun’ un esas alınacağı belirtilmiştir. 5510 Sayılı Kanun’ un 93/1 maddesi gereğince de borçlunun muvafakati olmaksızın bulunulan haciz taleplerinin icra müdürü tarafından resen reddedileceği hükmü getirilmiştir. Bu nedenle SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın emeklilerin maaşına, emeklinin muvafakati olmadan haciz konulamaz. Tanımlaması yapılmıştır.

Yine bu konuda Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 10.11.2009 tarihli 2009/13919 esas 2009/22035 sayılı kararında;

Emekli Sandığından Emekli Maaşı Alanlara da 5510 Sayılı Yasanın Maaşın Haczedilemeyeceğine İlişkin 93. Madde Hükmünün Uygulanması Gerektiği Gelir Aylık ve Ödenekler Borçlunun Muvafakati Bulunmadıkça Nafaka Borçları Dışında Haczedilemeyeceği belirtilerek şu açıklama yapılmıştır:

5754 sayılı yasanın 56. maddesi ile değişik 5510 sayılı yasanın 93. maddesi “Bu kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının Genel Sağlık Sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler 88. maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.”
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 1. 2. 4. maddelerine göre 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi olanların bu kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının a, b, c bendi kapsamında sigortalı olarak kabul edileceğinin belirtildiği dikkate alındığında,

Emekli sandığından emekli maaşı alanlara da 5510 sayılı yasanın maaşın haczedilemeyeceğine ilişkin 93. madde hükmünün uygulanması gerekir. 5510 sayılı kanunun 93. maddesindeki bu düzenleme kamu düzeni ile ilgili olup haczedilmezlik şikayeti de herhangi bir süreye tabi bulunmamaktadır. O halde mahkemece şikayetin esasının incelenerek kabulü yerine süre aşımı nedeniyle reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir diyerek memur emeklilerinin maaşlarındaki haczinde ölçü ve sınırı belirlenmiştir.

Hakkında nevzaterdag

Check Also

Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi (U-ETDS)

Yolcu Eşya / Tehlikeli Madde Taşımacılığı Terminal İşletmeciliği Kargo Benzer YazılarTicari Defter Tasdikleri Ve TTK …

14 yorumlar

  1. ÖMÜR DERYA COŞGUN

    SİZİ KUTLUYORUM NEVZAT BEY MEMUR EMEKLİSİNİN MAAŞININ HACZ EDİLEMEYECEĞİ İLE İLGİLİ GİRDİGİM ÇOĞU SİTEDE HALA EMEKLİ MEMUR MAAŞLARI HACZEDELİR DİYORLAR (ŞU KENDİLERİNİ ÇOK BİLEN SGK UZMANI OLARAK LANSE EDEN BAZI KİŞİLER) HALKI YANLIŞ YÖNLENDİRİYORLAR. ÇOĞU İNSAN BUNLARA İNANARAK HAK ARAMAKTAN VAZGEÇİYORLAR.BU İNSANLARIN YAŞLARI KEMALE ERMİŞ VE ZATEN KENDİ İŞLERİYLE BİLE İLGİLENMEKTE ZORLANAN İNSANLAR. BİZİ DOĞRU BİR ŞEKİLDE AYDINLATTIĞINIZ İÇİN ÇOK TEŞEKKÜR EDİYORUM.

    • Merhaba Ömür hanım,
      Güzel sözleriniz için teşekkür ederim.

      • slm emekliyim banka bana icra yolamış ne gibi işlem yapar banka avukatı saygılarımla ankardan

        • Yusuf bey merhaba,
          emekli maaşının haczedilmesi, yasalara göre emekli kişinin onayı olmadan mümkün değil.mekli maaşına haciz gelmesi durumu belli birkaç durumda söz konusu olabiliyor. Bu konuyu içeren 88’inci maddeye göre SGK’nın bir emekliden prim, SGDP gibi bir alacağı varsa haciz edilebiliyor. 88’inci madde SGK alacaklarını düzenlemekte ve SGK’ya borcu olan ve emekli aylığı alanların maaşlarının dörtte biri haczedilebilmektedir. Böylesi bir durumda haczedilecek maaş miktarı da emekli maaşının % 25’inden fazla olamaz. Ayrıca nafaka borçları dışında da emekli maaşı haczedilemiyor.

  2. yakında emekli oluyorum şuan maaşımda kredi kartı borcu yüzünden haciz yoluyla kesinti yapılmakta… alacak olduğum emekli ikramiyesine herhangi bir haciz olur mu olursa nasıl olur bilgilendirirseniz sevinirim…

    • İlker bey merhaba,
      Öncelikle emekliliğiniz hayırlı olur inşallah.
      sorunuzla alkalı bir yargı kararından bahsetmek isterim şöyleki;
      Yargıtay 3’üncü Hukuk Dairesi, emekli ikramiyesinin haczedilemeyeceği yönündeki genel uygulama ve mahkeme kararlarının aksine “haczedilebilir” kararı verdi. Bu karara göre bugüne kadar maaşının tamamının haczedilmesinin yolu açılmış oldu. Yargıtay’ın kararında Çanakkale’de yaşayan ……..isimli emekli hakkında, bir borcundan dolayı haciz işlemi başlatıldı. Haciz işlemi devam ederken …. öldü. Emekli ikramiyesine haciz konuldu. ….’ın mirasçıları, haciz kararına itiraz etti ve sonunda dava açtı. Çanakkale 2’nci Asliye Hukuk Mahkemesi, “Emekli ikramiyesi haczedilemez. İkramiye emeklinin mal varlığı değildir” diyerek haczi kaldırdı. Alacaklı kararı temyiz etti. Temyiz incelemesini yapan Yargıtay 3’üncü Hukuk Dairesi, “Emekli Sandığı’nca şartları oluştuğunda toptan ve bir defada ödenmekte olan emekli ikramiyesi haczedilemeyecek nitelikteki gelir, aylık ve ödeneklerden değildir. Bu nedenle haczi mümkündür” dedi.

      • emekli ikramiyesinin haczedilemeyeceği, daha başka ancak 1/4 nin haczedilebileceği yönünde de yargıtay kararları var. mesela Yargıtay 12. Hukuk Dairesi.2004 de,2007 de,2012 de…ne olacak şimdi.2013 deki Yargıtay 3. Hukuk Dairesi nin kararı mı geçerli olacak.hukuk literatüründe en son mu geçerli oluyor.ayrıca bu durum yargıtayın yargıtayı yargılaması mı oluyor.Aksi yönde de yargıtay kararları olduğuna göre…

        • merhaba,
          yargıtayın farklı daireleri farklı kararlar verebilir o konuda yargıtayın ictihatı birleştirme kararı var ise bu tüm daireleri baglar kanun hükmündedir

  3. EMEKLİ SANDIĞI EMEKLİSİYİM ve (üç ayda bir) maaş aldığım banka dışındaki bir bankaya, (Kredi Kartı) borcumun üzerinden (2005) 7 sene geçip, bu borcu özel alacak şirketlerine (2012′ de) devredip, o alacak şirketinin 2016 yılında açabileceği icra davası sonucunda maaş aldığım bankadaki (ES) EMEKLİ MAAŞIMA HACİZ veya BLOKE koyduramayacağı garanti mi? Maaş aldığım bankadaki müşteri temsilcim arayıp, şubeme 1571 TL ‘lik borç kağıdı (muhtemelen müzekkere) geldiğini söyledi ama şu ana kadar hakkımda açılmış bir dava, hesabımda bir kesinti veya bloke yok.Öyle bir kötü durumda Avukat tutmadan, dava açmadan maaşımı kurtarmamın bir yolu var mı? Çünkü maaşım dışında 5 kuruş param yok maalesef.Ayrıca bu kadar yıl akılları neredeymiş de bunca yıl sonra başa bela olmaya çalışıyor bunlar.Neyse… Kısaca bundan sonraki süreç nasıl işler? İlginiz için teşekkür ederim. Saygılarımla!

    • MERHABA ALİ BEY,

      Memur emeklileri 5434 sayılı Kanun’a tabi olduklarından mevzuatlarında emekli maaşlarının haciz edilemeyeceğine dair bir hüküm bulunmadığından, memur emeklilerin maaşlarına haciz konulabilmektedir. Dolayısıyla devlet memuru emekliliği dışındakilerden yani SSK, Bağ-Kur, banka ve borsa sandıklarından emekli olanların maaşına rızası olmazsa haciz konulamazken devlet memuru emeklisi olanların rızası olmasa dahi icra müdürlükleri tarafından alınmış bir haciz kararı var ise maaşlarına haciz konulabilmektedir. Gelir, aylık ve ödenekler; 88’inci maddeye göre ve takip tahsili gereken alacaklar yani SGK’ nın ilgili emekli kişiden prim, SGDP gibi bir alacağı var ise haczedilebilir. Özellikle belirtmek gerekirse; 88’inci madde SGK alacaklarını düzenlemekte ve SGK’ ya borcu olan ve emekli aylığı alanların maaşlarının dörtte biri haczedilebilmektedir. Böylesi bir durumda haczedilecek maaş miktarı da emekli maaşının % 25’inden fazla olamayacaktır.

      Yani sonuç olarak eğer borçlunun emekli maaşına haciz konmasına izin vermiş olması gibi bir durum söz konusu değilse istisnai durumlar haricinde memur emeklileri dışında emekli olanların emekli maaşına haciz konulamaz. Ancak emeklilik türü ne olursa olsun emekli borçlu emekli maaşına haciz konmasına muvafakat vermiş ise bu durumda emekli maaşına haciz konmasında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
      Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 21.3.2002 tarih, E: 10143, K: 2566 sayılı ka­rarında, “…506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre bağlanan gelir ve aylıklar ile sağlanan yardımlar haciz edilemez

  4. Yanıtınız için teşekkür ederim.Son bir sorum olacak: İcra dosyası ve davası açmadan emekli maaşında haciz yapabilirler mi yada bankaya müzekkere gider mi? Çünkü bankama kağıt geldi demişlerdi ama gelen bir kağıt yokmuş.Müşteri temsilcim bilgisayarda görmüş varlık şirketine olan 1571 TL ‘lik borcu.Saygılar..!

  5. ”5434 sayılı kanuna tabi olan(memur emeklileri)lar, 5510 Sayılı Kanun’ un 1.,2. ve 4. maddelerine göre 5510 sayılı kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının a,b,c bentleri kapsamında sigortalı olarak kabul edileceği belirtilmiş,
    Yine 5510 Sayılı Kanun’ un 104. maddesinde, 5434 sayılı kanunda yer alan emeklilik, vazife, sosyal sigorta haklarına, yardımlarına yapılan atıfların 5510 Sayılı Kanun’ un esas alınacağı belirtilmiştir.
    5510 Sayılı Kanun’ un 93/1 maddesi gereğince de borçlunun muvafakati olmaksızın bulunulan haciz taleplerinin icra müdürü tarafından resen reddedileceği hükmü getirilmiştir.
    Bu nedenle SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı ayrımı olmaksızın emeklililerin maaşına, emeklinin muvafakatı olmadan haciz konulamaz.”

    Ayrıca, başka bir meslektaşınızın verdiği bu bilgi geçersiz mi? Teşekkür ederim!

  6. Gerçi siz de aynı bilgiyi vermişsiniz yeni fark ettim.Yukarıda yazdığım bilgiyi de bir Avukat vermişti ve emekli devlet memurunun maaşına (maaşının yattığı bankaya borç varsa o hariç) haciz yapılamayacağını söyledi.Her neyse… Ancak şöyle bir durum var, yukarıdaki makaleniz ile kendi kendinizi yani bana verdiğiniz cevabı yalanlamış olmuyor musunuz? Hem yazınızda diyorsunuz 5434 sayılı kanuna tabi olanlara 5510 sayılı kanun hükümleri uygulanır ve ES emeklisine maaş haczi yapılamaz diye.Sonra bana yanıt olarak haciz gelebilir diye yazmışsınız.Neye inanacağımı şaşırdım.Lütfen bilgilerinizi güncelleyerek yanıt verirseniz sevinirim.

    Ayrıca en çok şunu (hiç istememek ile beraber…) merak ediyorum: Madem ŞAK diye ES emeklisinin maaşına haciz koymak çok basit.O zaman borçlu olduğum BANKA veya VARLIK ŞİRKETİ toplam 12 yıldır neyi bekliyor acaba? Bunlar keriz mi yoksa enayimi de borçlarını hemen tahsil etmiyorlar? Kim alacağını PAT diye alabilecek iken boşu boşuna bekler?

    Şunu da ilave edeyim; internet varlık şirketine borcunun tamamını ödeyip, resmen dolandırılıp, borç dosyasının kapatılmadığından, ödendi kağıdının verilmediğinden yakınan yüzlerce insanın şikayetiyle dolup taşıyor.Ben şimdi varlık şirketine nasıl güvenip de borcumu ödeyeceğim, bilemiyorum.Yoksa benim için sorun değil 1571 TL ‘lik borç.

    Teşekkür ederim.Saygılar!

  7. Ali atasoy sorununuzu halledebildiniz mi.?aynı sıkıntı benim başımdada var

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir