(2025 Mevzuatına Göre) Küreselleşen ticaret dünyasında şirketler, yalnızca yerel müşterilere değil, farklı ülkelerdeki alıcılara da ürün ve hizmet sunmaktadır. Bu gelişmeler, ticarette kullanılan para birimlerinin çeşitlenmesini ve şirketlerin
dövizli işlemler yapma ihtiyacını doğurmuştur. Ancak dövizle işlem yapılabilmesi, ülkelerin para politikaları ve ekonomik istikrar hedefleri doğrultusunda belirli sınırlamalara tabi olabilir.
Türkiye’de dövizle ödeme ve faturalandırma konusu, özellikle 2018 yılında yaşanan kur dalgalanmaları sonrasında daha sıkı düzenlemelere tabi tutulmuştur. Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ve buna bağlı 2008-32/34 sayılı Tebliğ ile Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında dövizle sözleşme yapmaları ve dövizli fatura kesmeleri büyük ölçüde sınırlandırılmıştır. Ancak ihracat, yurt dışına hizmet gibi bazı işlemler bu kapsam dışında tutulmuş; ayrıca 2024 ve 2025 yıllarında yapılan yeni düzenlemelerle bazı alanlarda istisnalar getirilmiştir.
Bu makalede, güncel mevzuata göre Türkiye’deki şirketlerin hangi durumlarda dövizli fatura düzenleyebileceği, hangi işlemlerde bu mümkün olmadığı, mevzuattaki son değişiklikler ışığında incelenmiştir.
Dövizli Fatura Kesilebilen Haller (2025 İtibarıyla)
Aşağıdaki durumlarda dövizli fatura düzenlenmesine mevzuat izin vermektedir:
İhracat İşlemleri
- Mal ihracatı yapan şirketler, yurt dışındaki alıcılara döviz cinsinden fatura kesebilir.
- İhracat faturalarının dövizle kesilmesi hem ticari teamüller hem de mevzuat açısından serbesttir.
Yurt Dışına Verilen Hizmetler
- Türkiye’de yerleşik bir şirketin, yurt dışında yerleşik bir kişiye sunduğu danışmanlık, yazılım, mühendislik, tasarım gibi hizmetlerde dövizle fatura kesilebilir.
Serbest Bölgelerle Yapılan İşlemler
- Serbest bölgelerde faaliyet gösteren firmalara yapılan mal veya hizmet satışlarında dövizli fatura düzenlenebilir.
Dövizle Sözleşme Yapılmasına İzin Verilen Haller
- Mevzuat uyarınca bazı sektörlerde dövizle sözleşme yapılması mümkündür. Bunlar arasında:
- Uluslararası taşımacılık,
- Yurt dışı finansal kiralama,
- Türkiye’de yerleşik yabancıların taraf olduğu bazı sözleşmeler
yer almaktadır. Bu tür sözleşmeler kapsamında dövizli fatura kesilmesi mümkündür.
2025 Düzenlemesi: Menkul Satış Sözleşmeleri (Taşıt Hariç)
- Mart 2025’te yapılan düzenleme ile, Türkiye’de yerleşik kişiler arasında yapılan taşıt dışındaki menkul satışlarında, sözleşme bedelinin döviz cinsinden belirlenmesi ve ödemelerin dövizle yapılması mümkün hale gelmiştir.
- Bu değişiklik, özellikle makine, ekipman, elektronik cihaz gibi malların satışında dövizli fatura düzenlemenin yolunu açmıştır.
Dövizli Fatura Kesilmesi Yasaklanan Durumlar
- Yurt İçinde Yerleşik Kişiler Arasında Genel Mal ve Hizmet Satışı
- Türkiye’de yerleşik şirketlerin birbirlerine yaptığı genel mal ve hizmet satışlarında dövizli fatura düzenlenmesi yasaktır.
- Bu yasağın amacı, Türk lirasının kullanımını teşvik etmek ve kur oynaklığından kaynaklanan iç ekonomik riskleri azaltmaktır.
- Kira Sözleşmeleri ve Gayrimenkul Satışı
- Konut ve çatılı işyeri kiraları gibi gayrimenkul işlemlerinde dövizle sözleşme yapılması ve dövizli fatura kesilmesi yasaktır.
- Yalnızca bazı istisnai durumlarda (örneğin yabancı elçiliklerin kira sözleşmeleri gibi) dövizli işlemlere izin verilir.
Sonuç
Türkiye’de dövizli fatura kesebilme hakkı, yerleşik kişi olup olmama, işlemin yurt dışı bağlantısı, işlem türü ve mevzuattaki özel izinlere göre belirlenmektedir. İhracat ve yurt dışına verilen hizmetlerde dövizle fatura kesimi serbesttir. Ancak Türkiye’de yerleşik firmaların kendi aralarında yaptıkları işlemlerde genel kural Türk lirası kullanılmasıdır.
2025 yılı itibarıyla yapılan son düzenlemelerle bazı alanlarda esneklikler getirilmiş olsa da şirketlerin dövizli fatura düzenlerken mevzuata tam uyumlu hareket etmesi büyük önem taşımaktadır. Aksi halde, Vergi Usul Kanunu ve Türk Parası Kıymetini Koruma Mevzuatı kapsamında idari yaptırımlarla karşı karşıya kalınabilir.
Şirketlerin her durumda, sözleşme düzenleme ve fatura kesme öncesinde güncel mevzuat hükümlerini göz önünde bulundurarak hareket etmeleri ve gerekiyorsa Şirket Avukatı ve Mali Müşavirine danışmalarını tavsiye ederim.
Kaynaklar
- Hazine ve Maliye Bakanlığı
- Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar
- 2008-32/34 sayılı Tebliğ
- Hazine ve Maliye Bakanlığı Karar metni: ttps://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/02/20080228-3.htm
- Gureli YMM: “Dövizle Ödeme Yasağını Daraltan 32 Sayılı Karar Değişikliği”https://www.gureli.com.tr/sirkuler/vergi-sirkuleri-13-dovizli-sozlesmelerin-odemelerinde-tl-zorunlulugunu-daraltan-32-karar-degisikligi-ya
Dr. Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
