Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu’nun (PPK) dün tarihli kararında vurgulanan seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma adımları başladı.
Bu kapsamda, Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, Resmi Gazete ‘de yayımlandı. Tebliğ şöyle;
Para Politikası Kurulu’nun 20 Temmuz 2023 tarihli kararında makro finansal istikrarı güçlendirecek ve piyasa mekanizmalarının işlevselliğini artıracak sadeleşme sürecinin kademeli olarak devam edeceği ifade edilmiştir.Sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan kur korumalı mevduata dönüşüm hedefi uygulamasına ve TL payına göre menkul kıymet tesis ve zorunlu karşılık uygulamasına son verilmiştir.
Yapılan düzenlemelerle Türk lirası mevduatlar artarken, kur korumalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak kur korumalı mevduatın azaltılması gözetilmektedir.
Böylece, Türk lirası vadeli mevduat desteklenerek makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda,
- Merkez Bankasınca kur koruma desteği sağlanan hesaplardan Türk lirası hesaplara geçiş ve kur korumalı hesapların belli oranda yenilenmesinin hedeflenmesine,
- Kur koruması bulunmayan Türk lirası payı seviyesinde artış hedefine geçilmesine, karar verilmiştir.
Sadeleşme süreci ve kur korumalı mevduatın Türk lirası mevduata geçişine ilişkin adımlar Para Politikası Kurulu’nun ilan ettiği ilkeler doğrultusunda devam edecektir.
Kamuoyunun bilgisine sunulur.
TCMB, bugün yapılan basın duyurusu ile finansal istikrarı güçlendirecek sadeleşme sürecinin devam edeceğini açıkladı.
Peki Bununla Ne Amaçlanıyor?
Birinci önemli adım olarak, yabancı para mevduatın korumalı hesaplara dönüşüm hedefi uygulamasına son verildi. Bu adım aynı zamanda, ekonomideki yabancı para birikimlerinin Türk lirasına dönüşümünü teşvik etmeyi de amaçlıyor. Aynı zamanda, TL payına göre de menkul kıymet tesis ve zorunlu karşılık uygulamasının sona erdirilmesi, finansal sistemin daha etkin işlemesine katkı sağlayacağı planlanıyor.
Bu düzenlemelerle birlikte, Türk lirası mevduatların artırılması ve korumalı hesapların azaltılması hedefleniyor. Korumalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak, ekonomide döviz kuru dalgalanmalarına karşı bir koruma mekanizması oluşturulmuş ve aynı zamanda da Türk lirasının değeri desteklenmiştir. Bu adımların bütününün amacı ise, Türk lirası vadeli mevduatları destekleyerek makro finansal istikrarı güçlendirmektir. Bu süreç kapsamında, Merkez Bankası tarafından sağlanan kur koruma desteği olan hesaplardan Türk lirası hesaplarına geçişin teşvik edilmesi ve aynı zamanda kur korumalı hesapların belirli bir oranda yenilenmesi hedefleniyor.
Buna ek olarak, finansal piyasalarda kur koruması bulunmayan Türk lirası payı seviyesinde de artış hedefleniyor. Bu da ekonominin döviz kuru dalgalanmalarına daha dirençli hale gelmesini sağlayacağı planlanıyor. Son olarak bu kararlarla birlikte, Türkiye’nin ekonomik istikrarını artırmak ve finansal piyasaların daha sağlam temeller üzerinde işlemesini sağlamak hedefleniyor. KKM’de, açılan TL vadeli hesaplarda, hesabın açılış tarihindeki kur ile vade sonundaki kur değişimi faiz oranı üzerindeyse, aradaki fark müşterinin hesabına TL olarak yansıtılıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, KKM için yatırımcılara “yeni bir finansal alternatif” sunduklarını söylemişti. Kur korumalı mevduatların büyüklüğü Ağustosa ayı itibarıyla 117 milyar dolar seviyesine çıktı. Banka mevduatlarının yüzde 25’i Bu banka mevduatlarının yaklaşık yüzde 25’lik kesimine karşılık geliyor. Reuters KKM karşılıkları için, TL’de seçim sonrası yaşanan düşüşe bağlı olarak Merkez Bankası’nın Haziran ve Temmuz aylarında 11 milyar dolar ödediğini aktarıyor. Dövize çevrilebilir mevduat uygulamasının maliyeti Hazine tarafından karşılandı.
Kurumlar Vergisi Kanunun geçici 14 üncü maddesinde, ” 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4’üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (I) numaralı bendinin (g) alt bendi hükmüne istinaden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen hesaplar ile ilgili olarak; Kurumların 31/3/2022, 30.06.2022 ve 30.09.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 31/12/2023 tarihine kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda söz konusu hesapların dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden müstesna edilmişti. yabancı paralarını kur korumalı hesaplara yatıran mükellefler bu vergisel avantajlardan yararlanıyorlardı bu düzenleme ile bu avantajlar kısılacak hazineye olan yük azaltılacak.
