Kur Korumalı Mevduat (KKM) Hesaplarının Kapatılması: Süreç, Gerekçeler ve Etkileri
Kur Korumalı Mevduat (KKM), Aralık 2021’de döviz kurlarındaki sert yükselişleri dengelemek ve vatandaşların TL mevduata yönelmesini sağlamak amacıyla devreye alınmıştır. Sistemde TL mevduat sahiplerine, kur artışı faiz getirilerini aşarsa aradaki farkın Hazine veya Merkez Bankası tarafından karşılanacağı garanti edilmiştir]. Bu uygulama sayesinde ilk aşamada döviz talebinde azalma ve TL’nin kısmi değer kazanımı sağlanmıştır.
a) TL Dönüşümlü Yeni Hesaplar (2024) 1 Ocak 2024 itibarıyla yeni TL dönüşümlü KKM hesaplarının açılması durdurulmuş, mevcut hesapların ise vade sonunda yenilenmeyeceği açıklanmıştır. Bu karar, sistemden çıkış için ilk somut adım olmuştur. b) 6 ve 12 Aylık Vadeli Hesapların Yasaklanması (2025) 20 Ocak 2025 tarihinde Merkez Bankası, 6 ve 12 ay vadeli Kur Korumalı Mevduat ve Katılım hesaplarının açılış ve yenileme işlemlerini tamamen sonlandırmıştır. c) Tüzel Kişilere Yönelik Sonlandırma (15 Şubat 2025) 15 Şubat 2025 itibarıyla tüzel kişilerin tüm KKM hesapları (YUVAM dahil) için açılış ve yenileme işlemleri tamamen sona ermiştir[1]. Bu tarihten itibaren tüzel kişilerin sisteme yeni girişleri mümkün olmamıştır.
Neden Kapatıldı? Mali yükün artması: KKM sistemi Hazine ve Merkez Bankası’na ciddi maliyetler yüklemekteydi ve bu durum sürdürülemez hale gelmişti[1]. Ekonomi yönetiminin sadeleşme stratejisi: Yeni ekonomi politikaları kapsamında bütçe disiplininin sağlanması ve enflasyonla mücadele amacıyla sistemden çıkış hedeflenmiş, teşvikler ve vergi avantajları kaldırılmıştır.
TL borçluları, ödemelerini sabit TL üzerinden yaptığı için avantajlı çıkarken; TL tasarruf sahipleri, özellikle yüksek enflasyon karşısında reel olarak zarara uğramıştır[2].
Tarih Karar / Olay Aralık 2021 KKM sistemi başlatıldı. 1 Ocak 2024 Yeni TL dönüşümlü KKM hesap açılışı yasaklandı. 20 Ocak 2025 6 ve 12 ay vadeli KKM hesapları yasaklandı. 15 Şubat 2025 Tüzel kişilerin KKM hesaplarına erişimi sona erdi.
KKM sistemi, kısa vadede kur istikrarı sağlasa da uzun vadede kamu maliyesine ağır yük getirmiştir. Bu nedenle sistemin kademeli şekilde kapatılması, bütçe ve para politikası açısından zorunlu bir adım olarak değerlendirilmiştir.