Nevzat Erdağ Vergi, Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Uzmanı
Çalışanların işe devamlarına engel olabilecek, geçici ve kısa süreli durumlarda mazeret izni uygulaması yapılabilmektedir. İş Kanunu açısından; birinci derecede yakını vefatı veya işçinin evlenmesi halinde üç gün ücretli izin düzenlenmiştir. Bunun dışındaki mazeret izni talepleri işverenlerin onayına tabi olmakta idi.
Yine İş Kanunumuzda; eşi doğum yapan erkek işçinin mazeret izni kullanma hakkı bulunmamaktaydı.
Ancak 04 Nisan 2015 tarihinde, TBMM’de kabul edilen ve 23 Nisan 2015 tarihinde resmi gazetede yayınlanan 6645 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (torba kanun) içerisinde yer alan 35. Maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunumuzda; erkek işçilere önemli bir hak getirilmiştir.
Bu yapılan düzenleme ile İş Kanunumuzun Mazeret izni bölümüne eklenen ek madde 2 ile; işçiye evlenmesi veya evlat edinmesi, ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.
İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir.
İhtiyaçtan kaynaklanan işe devamsızlık halleri mazeret izni olarak tanımlanabilir. Mazeret izni İş Kanununda ayrıntılı olarak düzenlenmemiştir. İş Kanunu’nun 49’ncu maddesinde yer alan “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam ödenen aylık ücretli işçilere…” ifadesi dışında bir başka hüküm yoktur. Yıllık ücretli izin uygulanmasını düzenleyen İş Kanunu’nun 56. maddesi; “yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık ücretli izinden mahsup edilemez” hükmü ile yoruma neden olmayacak açıklıkta bir düzenleme getirmiştir. Özetle; işveren tarafından işçiye yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri gibi babalık izni de yıllık izne mahsup edilemez, yani yıllık izinden düşülemez.
Devlet memurları da 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler. Devlet Memurları Kanunu’nun 102 ve 103’ncü maddelerinde yıllık izin ve yıllık izinlerin kullanılması, 104 üncü maddesinde ise mazeret izinleri düzenlenmiştir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 104. Maddesinde mazeret izni hususu ayrıntılı anlatılmıştır. Bu yasa maddesinin babalık izni ile alakalı bölümlerine baktığımızda şu hakların sağlandığını görmekteyiz: Yani; verilmesi kanunen zorunlu olan mazeret izinleri dışında, idari birim amirinin uygun bulması halinde verilen mazeret iznini, özür izni olarak tanımlayabiliriz. Devlet memurunun on günlük babalık izni dışında, ikinci bir on gün daha izin kullanması özür izni olacağından, bu izin yıllık izinden düşülür. Devlet memurlarında yıllık izin ve mazeret izinleri sırasında, fiili çalışmaya bağlı her türlü ödemeler hariç, malî haklar ile sosyal yardımlara dokunulmaz.
